تئاتر خزان زده ایران/ تئاتر ۵ مخاطب دارد

انگار وضعیت تئاتر دارد به بحرانی‌ترین روز‌های خود نزدیک می‌شود؛ سالن‌هایی که هر شب میزبان بیش از ۱۰۰نمایش بودند، حالا یا تعطیل هستند و یا به اجبار تماشاخانه‌داران بدون تماشاگر، نمایش‌های خود را روی صحنه می‌برند. هر چند انجمن صنفی تماشاخانه‌داران عنوان کرده بود که سالن‌دارها، گروه‌های نمایشی را با توجه به شرایط موجود (نبود تماشاگر) مجبور به اجرا نکنند، اما برخی از صاحبان سالن‌های نمایشی به‌خاطر فشار اقتصادی زیاد، گروه‌ها را مجبور به اجرا کرده‌اند؛ اجرا‌هایی که تماشاگری ندارند.

اجباری در کار نباشد

شاهین چگینی، رئیس انجمن صنفی تماشاخانه‌های خصوصی درباره اطلاعیه‌ای که اخیر در مورد اجرای گروه‌های نمایشی صادر شده، به همشهری می‌گوید: «در بیانیه‌ای که ابتدا صادر شد، عنوان کردیم، با توجه به قرارداد‌هایی که گروه‌های نمایشی با تماشاخانه‌ها دارند، اجباری برای اجرای نمایش از سوی صاحبان سالن‌ها نباشد. البته عنوان کردیم که مخالفتی هم برای اجرای نمایش نیست و اگر خود گروه‌های نمایشی تمایل به اجرای نمایش دارند، تئاترهایشان را روی صحنه ببرند.» وی در ادامه توضیح می‌دهد: «هم‌اکنون هر گروهی که نمایش خود را اجرا می‌کند به‌دلیل نبود تماشاگر دچار ضرر اقتصادی می‌شود. این ضرر و زیان تنها متوجه گروه‌های نمایشی است چرا که صاحبان سالن، اجاره خود را از گروه‌ها می‌گیرند، اما گاهی به واسطه قرارداد، سالن‌دار، گروه را مجبور به اجرا می‌کند؛ اجرا‌هایی که کمترین تماشاگر را دارند.»

شرایط سخت گروه‌های نمایشی

چگینی درباره صدور اطلاعیه دیگر درمورد وضعیت اجرا‌ها نیز توضیح می‌دهد: «در شرایطی هستیم که گروه‌ها با ۵تماشاگر روی صحنه می‌روند و این درست نیست. از یک سو اکثر سالن‌های بخش خصوصی در منطقه شلوغ و پرتردد قرار دارند که تماشاگران برای حضور در سالن باید در مکان‌های شلوغ تردد داشته باشند و این تردد سخت است. به همین جهت تماشاخانه‌ها باید تعاملی با گروه‌ها داشته باشند که درصورت عدم‌رضایت گروه‌ها، نمایشی اجرا نشود و اجرا به تعویق بیفتد.»

او در ادامه از عدم‌حمایت مرکز هنر‌های نمایشی می‌گوید و اینکه مرکز نه در دوران کرونا و نه در این برهه زمانی حمایتی نداشته و راهکاری برای سالن‌دار‌ها و گروه‌های نمایشی ایجاد کرده است.» هر چند برخی گروه‌های نمایشی اجرا‌های خود را از نیمه دوم آبان در بعضی از تماشاخانه‌ها شروع کردند، اما این اجرا‌ها با کمترین تماشاگر روی صحنه می‌رود. پیش آمده که یک گروه، نمایش خود را در حالی روی صحنه می‌برد که حتی ۵تماشاگر هم ندارد.

بلیت‌هایی که با تخفیف نمی‌فروشد

یک نگاه گذرا به سایت فروش بلیت تئاتر، نشان می‌دهد که گروه‌ها برای کشاندن تماشاگر به سالن از انواع تخفیف‌ها استفاده کرده‌اند، اما فروش روزانه بلیت یک نمایش، ممکن است یک یا دو بلیت باشد.

از میان نمایش‌هایی که روی صحنه هستند، «پرده‌خانه» گلاب آدینه که در روز‌های اول اجرا با حاشیه‌های زمان اجرا روبه‌رو بود، تقریبا فروش خوبی دارد و البته این در حالی است که بیشترین بلیت‌ها به شکل مهمان هم است و گروه آنچنان در گیشه موفق نیست. نمایش «کمدی اکتشافات» حامد وکیلی هم در روز‌های اجرا چند ردیف از صندلی‌هایش فروش می‌رود. نمایشی که ممکن بود در وضعیت عادی با فروش خوب همراه باشد، اما حالا با دو سوم صندلی خالی اجرا دارد. نمایشی، چون «قلندرو» در شب گذشته تنها در یک سالن توانست ۱۰بلیت بفروشد. نمایشی که این شب‌ها در شهرزاد اجرا می‌شود. جز این نمایش، تئاتر‌های دیگر هم با فروش کم اجرا‌های خود را در سالن‌های شهرزاد ادامه می‌دهند. در بدبینانه‌ترین حالت برخی از نمایش‌ها هم با سالن خالی روبه‌رو می‌شوند، «خانه برنارد آلبا» که تا به حال اجرا‌های مختلفی را در ایران روی صحنه داشته در شب گذشته بلیتی نفروخت.

این نمایش در تماشاخانه اهورا اجرا می‌شود. «فرزند یک خنیاگرم» شکرخدا گودرزی که بعد از مدتی وقفه اجرایش را در چهارسو آغاز کرده، با کمترین تماشاگر روی صحنه است. بعضی نمایش‌ها هم با وجود اینکه زمان اجرایشان، آخرین ماه پاییز است، دست نگه داشتند تا شرایط مساعدی برای اجرای نمایش پیدا کنند. «شفیره» قرار است به‌زودی در تئاتر شهر روی صحنه برود. یا «دقیقا ۹ سال و ۳ ماه و ۲۰ روز پیش کجا بودی...؟» ازجمله نمایش‌هایی است که هنوز اجرایش را در ملک شروع نکرده است.

در ملک نمایش «نیمکت» مهدی سهرابی هم در حالی روی صحنه است که این نمایش شب گذشته، در یک سالن با تقریبا ۲۰۰صندلی، تنها ۱۵بلیت فروخته. تعطیلی ۲ ساله تئاتر در روزگار کرونا و سر کردن در روزگار امروز گروه‌های نمایشی، شرایط سختی را برای تئاتر کشور ایجاد کرده، شرایطی که راه برون‌رفتی از مشکلاتش وجود ندارد و با توجه به شرایط، کسی به فکر حمایت از آن نیست. با نزدیک شدن به زمستان، شماره معکوس برگزاری جشنواره تئاتر فجر هم شروع می‌شود و باید دید تا ۲ ماه دیگر شرایط برای گروه‌های نمایشی چگونه خواهد بود.