چرا حضور ۳۲۸ روزه امام خمینی در قم، مبنای اوج عزت قم شد!

حسین روحانی صدر در یادداشتی بر کتاب عزت قم می‌نویسد: این اثر ارزشمند است اما جای برخی نکات در کتاب به شدت خالی است.

کتاب ۳۰۷ صفحه‌ای که آن را نشر عروج در سال ۱۳۹۴ منتشر نموده باید حاوی مطالب مربوط به حضور امام خمینی(ره) از ۱۰ اسفند ۱۳۵۷ تا ۲ بهمن ۱۳۵۸ را در خود جا داده باشد ضمن اینکه توجیه به‌کارگیری وجه تسمیه اوج عزت در قم مدنظر این یادداشت می‌باشد. آغاز کتاب با بریده‌هایی از صحیفه امام درخصوص دیدگاه‌های امام خمینی در قم همراه است. پس از آن، دفتر قم نشر آثار امام در مقدمه‌ای دو صفحه‌ای خود، گزارشی از سوابق حضور خاندان اهل بیت(ع) در قم زمان آیت‌الله برجردی را ارائه نموده و در توصیف فعالیت‌های امام خمینی آن را رستاخیز در شهر قم دانسته، اما درخصوص نقش آرشیو نشر آثار امام در تنظیم این کتاب مطلبی ارائه نشده است. محمد رجائی‌نژاد مؤلف این اثر، در مقدمه دو صفحه‌ای خود به اهمیت یازده ماهه امام در قم اشاره دارد. وی بیش از هشت واقعه را، از جمله دلایل اهمیت آن برشمرده. لازم به ذکر آنکه موارد یاد شده از سوی مؤلف، جزء حوادث و وقایعی است که چه امام در قم بوده باشد یا در شهر دیگری اتفاق می‌افتاد.

فصل اول از ص ۲۱ تا ۲۹ زیرعنوان قم در گذر زمان؛ به موقعیت کنونی استان قم و جغرافیای آمایش سرزمینی آن اختصاص دارد و در ادامه به جایگاه این شهر در احادیث و روایات، سابقه تاریخی دیدگاه‌های امام خمینی در خصوص قم پرداخته است. در این بحث نیاز بیشتری به طرح سوابق حضور قم در ادبیات و تاریخ سیاسی ایران بوده است.

فصل دوم از ص ۳۱ تا ۶۴ زیرعنوان امام خمینی در قم؛ پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، ابتدا به حضور ایشان، همراه با دیگر طلاب حوزه علمیه اراک به قم، پس از هجرت حاج شیخ عبدالکریم به این شهر آمده. زیر بحث وقایع و حوادث مهم در ۴۳ سال حضور امام خمینی در قم؛ فقط به فعالیت تدریس ایشان پس از فوت مؤسس اکتفا شده، درحالیکه باید به حضور امام در جلسات مجلس شورای ملی زمان مدرس، وقایع تغییر سلطنت و موقعیت سیاسی پهلوی اول با علمای قم و حادثه کشف حجاب، رویدادهای بعد از شهریور ۱۳۲۰، نماز باران آیت‌الله خوانساری، تقویم فعالیت‌های فدائیان اسلام، ملی‌شدن صنعت نفت نیز با استناد به آثار ایشان آورده می‌شد. در بحث ازدواج و تشکیل خانواده، به تولد دو پسر از ۸ فرزند و اولین و آخرین سفر حج ایشان اشاره رفته است. زیر بحثی با عنوان حضور فعال در عرصه اجتماعی و سیاسی کشور، مطلب خاصی ارائه نشده است. پس از اشاره به اولین اجازه ایشان بعد از فوت آیت‌الله بروجردی، ده صفحه‌ای به مبارزات ایشان تا سال ۱۳۴۳ اختصاص دارد اما به شرح جزئیات جلسات هفتگی گردانندگان حوزه قم، پس از رحلت آیت‌الله بروجردی پرداخته نشده است. بخش سوم از ص ۵۹ تا ۶۴ بحث تبعید امام از قم، به شرح دستگیری تا اقامت در ترکیه و نجف اختصاص دارد البته به اوضاع و فعالیت‌های مبارزین در قم پرداخته نشده است.

فصل سوم از ص ۶۵ تا ۱۲۵ زیرعنوان امام خمینی در قم پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛ در هشت بخش مطروحه، به‌هیچ یک از حوادث و وقایع اتفاق‌افتاده در محل اقامت امام و شهر قم و امورات لشگری و کشوری عنایتی نشده، چراکه عموم مقامات دولتی در طول هفته با ایشان ملاقات و برای رسیدگی امور، دستوراتی از سوی وی صادر شده است.

فصل چهارم از ص ۱۲۷ تا ۱۳۷ زیرعنوان هجرت بدون بازگشت امام از قم؛ ۲ بهمن ۱۳۵۸، جزئیات کاملی از پرونده پزشکی منجر به اقامت امام در تهران آمده و هیچ گزارشی از وضعیت عمومی شهر قم در همان روزهای ملتهب از تسخیر لانه جاسوسی و استعفای موقت تا جلسات شورای انقلاب در محل استقرار امام و اولین انتخابات ریاست جمهوری آورده نشده است.

فصل پنجم از ص ۱۳۹ تا ۱۶۴ زیرعنوان فعالیت‌ها – وقایع و حوادث مهم در ۳۲۸ روز حضور امام در قم؛ در این فصل با تأکید بر ۷ جلد صحیفه امام، مختصری در حدود ۱۹ حکم ایشان پرداخته شده است.

در فصل ششم از ص ۱۶۵ تا ۲۵۶ زیرعنوان خاطراتی از اقامت امام در قم؛ ۵۲ خاطره از اقامت ۳۲۸ روزه آمده و در فصل هفتم نیز به صورت روز شمار حوادث، از نهم اسفند ۱۳۵۷ تا سوم بهمن ۱۳۵۸ آمده است.

در مجموع در این اثر فاخر ارزشمند نه روزشمار حوادث و رویدادهای تاریخ موردنظر و نه توجیه قابل قبول نام این اثر نسبت به موقعیت معنوی چند سده اسلامی قم در نظر گرفته نشده و جای شرح و تحلیل احکام، سخنرانی‌ها و دیگر مطالب مرتبط با امام و شیوه اداره دفتر ایشان نیز ارائه نشده است.