خودکشی نوجوانان و مسئولیت رسانه

روزبه کردونی (پژوهشگر سیاست اجتماعی) در یادداشتی به مسئله خودکشی نوجوانان و مسئولیت رسانه که این روزها بیش از گذشته نمود پیدا کرده، پرداخت.

موضوع خودکشی نوجوانان از ابعاد مختلف حائز اهمیت است. بررسی دلایل این خودکشی‌ها از یکسو و ضرورت اتخاذ تدابیرو سیاستگذاری برای کنترل و کاهش خودکشی بویژه خودکشی نوجوانان بدون شک باید مد نظر باشد.

اما در این یادداشت کوتاه آنچه مورد تاکید است موضوع نحوه انعکاس و انتشار اخبار مربوط به خودکشی نوجوانان است. واقعیت این است که مطالعات متعددی تاکید کرده‌اند که نحوه پوشش رسانه‌ای افرادی که خودکشی کرده‌اند می‌تواند بر افزایش یا کاهش نرخ خودکشی تاثیرگذارباشد.

در برخی کشورها توصیه‌ها و پروتکل‌هایی به عنوان راهنما برای گزارش دهی پیرامون خودکشی برای کلیه افراد ذی نغع و ذی ربط (روزنامه نگاران، سیاست گذاران، محققان) تهیه شده است. برای نمونه انجمن کانادایی پیشگیری از خودکشی (CASP) با همکاری خود خبرنگاران بیش از ۴۰ توصیه در این خصوص تدوین کرده است و در گزارشی از پایبندی ۶۵ تا ۹۵ درصدی مقالات منتشر شده به آن توصیه‌ها خبر می‌دهد.

این توصیه‌ها شامل استفاده از زبان مناسب، تلاش برای کاهش لکه ننگ در مورد اختلالات روانی و ارائه اطلاعات در مورد گزینه‌های جایگزین خودکشی است. همچنین توصیه می‌شود از پوشش برجسته یا انتشار عکسهای برجسته متوفی یا اقوام وی، تجلیل از اقدام به خودکشی، انتشار محتوای یادداشت‌های شخصی و یا جزییات زندگی متوفی خودداری شود.

استفاده از عبارت تلاش موفق یا ناموفق، بکارگیری واژگانی نظیر سرایت، افزایش، همه گیری خودکشی، قهرمان جلوه دادن متوفی یا اقدام به خودکشی، بیان حدس و گمان در مورد دلایل خودکشی، رمانتیک کردن، ساده یا شکوهمند جلوه دادن خودکشی، بیان جزییات مربوط به خودکشی و انعکاس آن به عنوان یک راهکار از جمله موارد دیگری هستند که باید از آن‌ها اجتناب کرد.

نکته آخر اینکه مناسب است دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط با همراهی با متخصصان و کارشناسان و اهل رسانه می‌توانند دستوراعمل و پروتکلی در خصوص نحوه انعکاس اخبار و گفت و گوی عمومی پیرامون موضوع خودکشی بویژه خودکشی نوجوانان تهیه و منتشر نمایند تا راهنمایی استاندارد برای همگان باشد.