از توبیخ کارکنان موزه تا اعتراض به داوری‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، روز ۱۸ می به عنوان روز جهانی موزه‌ها در جهان شناخته شده است و در ایران نیز چند سالی است که این روز با برگزاری مراسم بزرگداشت و معرفی موزه‌های برتر جشن گرفته می‌شود.

به همین دلیل امسال هم این برنامه در روز ۲۸ اردیبهشت ماه برگزار شد و ایکوم ایران (شورای بین‌المللی موزه‌ها) به عنوان متولی این مراسم را با معرفی برترین‌ها برگزار کرد. برگزیدگانی که در چند شاخص موزه‌های خصوصی، موزه‌های دولتی کوچک، موزه‌های دولتی متوسط و موزه‌های بزرگ دولتی تقسیم بندی شدند و از چند سال پیش چند معیار برای انتخاب آنها در نظر گرفته می‌شد از جمله معیار کودکان و نوجوانان، توسعه مدیریت، گردآوری، مناسب سازی برای استفاده معلولان و جانبازان، خلاقیت و نوآوری، آموزش، پژوهش، معرفی، نگهداری و حفاظت، اعمال استانداردهای فنی و توسعه فیزیکی، بازدید از موزه و تلاش برای بقا.

در میان این معیارها یک معیار نیز اضافه شده بود که در واقع لوح تقدیر جشن به مناسبت روز جهانی موزه به موزه‌های برگزیده از نظر ایکوم داده می‌شد.

موزه‌ای که همیشه برنده می‌شود تا…

موزه صلح تهران، به همراه موزه ملی ایران بیشترین جوایز را بردند. برای بسیاری از افراد این سوال باقی ماند که موزه ملی ایران چرا باید جایزه بخش خلاقیت را کسب کند و یا اینکه اگر موزه مادر در این برنامه شرکت می‌کرد و جایزه‌ای برنده نمی‌شد، برای مسئولان سازمان میراث فرهنگی قابل درک بود؟ پس چرا باید این موزه در کنار مجموعه‌های کوچک دیگر در رقابت برای بهترین شدن قرار گیرد؟ یا اینکه چطور امکان دارد جایزه تلاش برای بقا به موزه‌های دولتی داده شود؟ اگر موزه دولتی نتواند برای بقایش تلاش کند پس از موزه‌های خصوصی چنین انتظاری را داشته باشیم؟ اما امسال هم کمترین توضیح درباره انتخاب این معیارها و چگونگی انتخاب موزه‌های برتر داده شد.

سوالات دیگری نیز وجود داشت که این مراسم را مانند هر سال زیر سوال می‌برد مانند اینکه اردشیر صالح پور که بیشتر سال‌ها به عنوان مجری مراسم شرکت دارد، چگونه به عنوان عضو اجرایی ایکوم ایران پذیرفته شده است؟ عضویت برخی دیگر از اعضا نیز جای سوال دارد مانند قلی نژاد که او هم عضو هیأت اجرایی ایکوم است بدون سابقه فعالیت در هیچ موزه‌ای.

تحریم جشن تقدیر از موزه داران

برخی از موزه داران در این مراسم شرکت نکردند چون نحوه داوری را قبول نداشتند این موزه داران به رئیس ایکوم در نامه‌ای نوشتند که:

«فایل‌های ارسالی موزه‌ها برای شرکت در هر یک از این شاخص‌ها چگونه می‌تواند راوی فعالیت‌هایشان باشد؟ برخی از داوران موزه‌های برتر افرادی هستند که موزه‌هایشان رخوت انگیز است. در صورتی که مجوز موزه داری برخی از مجموعه‌ها زیر سوال است اما آنها جایزه دریافت می‌کنند. برخی از مجموعه‌ها شبیه به کاردستی با موضوعات میراثی هستند و یا در مرحله گذار از سمسماری به مجموعه‌های میراثی را به خوبی طی نکرده اند اما جایزه موزه برتر را می‌گیرند.»

در این میان مانند رسم هر سال از برخی مسئولان نیز تشکر شد مانند معاون میراث فرهنگی و یا سید محمد بهشتی که قبلاً ریاست ایکوم را بر عهده داشت و یا رئیس فرهنگستان هنر که سالن را در اختیار مراسم قرار داده بود. این تشکر و تقدیرها، موزه داران را به این سمت می‌برد که تقدیرها نمایشی و فرمایشی هستند و بحث تخصص آنها و تلاششان در حاشیه و یا رتبه دوم قرار دارد چرا که برخی از موزه‌های ایران نیز فراخوان شرکت در مرحله داوری بهترین موزه را اصلاً دریافت نکرده بودند و نسبت به این موضوع نیز اعتراض داشتند مانند موزه بانک سپه اما جالب‌تر از همه این حواشی، توبیخ برخی از کارکنان موزه بود که چون موزه شأن برنده نشده بود، مورد شماتت رئیس این موزه دولتی قرار گرفتند. کارکنان موزه از این جهت توبیخ شدند که می‌بایست حتماً در یکی از شاخص‌ها رتبه می‌آوردند اما چون رتبه‌ای کسب نکردند مستحق این توبیخ شده بودند!

زمان افطار و مراسم تقدیری که دیگر جذابیتی نداشت

از سوی دیگر ساعت مناسبی برای برگزاری مراسم انتخاب نشده بود این برنامه ساعت ۱۷:۳۰ آغاز و تا افطار طول کشید از آنجا که همیشه سخنرانی‌ها در این نوع مراسم بسیار زیاد است، معمولاً در زمان مشخص و تعیین شده تمام نمی‌شود این برنامه نیز اگرچه تأخیری در آغاز نداشت اما تا بعد از افطار طول کشید.

پس از پایان اعلام نتایج برگزیدگان احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم ایران که متوجه خروج مردم از سالن شده بود، از موزه داران با لحن اعتراض آمیزی خواست تا روی صندلی‌های خود بنشینند و به صحبت‌هایش گوش کنند. اما زمان افطار رسیده بود و مردم در حال بیرون رفتن بودند. او از حضار خواست تا حداقل پس از افطار برای نمایش خیمه شب بازی دوباره به سالن برگردند چون هنوز بخش دیگری از برنامه باقی مانده بود. فعالان موزه داری اما با چای و شیرینی افطار کرده و پس از آن فرهنگستان هنر را ترک کردند.

این اتفاقات در سال گذشته نیز رخ داد اما امسال بازهم ساعت مناسبی را برای برگزاری برنامه انتخاب نکردند به همین دلیل با هرج و مرج در پایان مراسم مواجه شدند.