به بهانه اين رخداد و متولي شدن رسانه ملي در برگزاري اين گردهمايي، جامجم نقش صدا و سيما، راهبردها و سياستهاي آن در اين زمينه و همچنين انتظار متقابل توليدکنندگان داخلي از رسانه ملي و اين رسانه از آنان را بررسي ميکند.
رسانه ملي در مسير حمايت از کالاي ايراني
به اذعان بسياري از شرکتکنندگان در اين همانديشي، تنها بعد از گذشتن دو ماه از نامگذاري سال 1397 به اسم حمايت از کالاي ايراني، يکي از نخستين و مهمترين اقدامات را در اين زمينه، صدا و سيما با ميزباني اين نشست انجام داده است؛ آنچنان که رئيس رسانه ملي نيز بيان ميکند، سازمان صدا و سيما در مسير حمايت از کالاي ايراني در خدمت دولت، مجلس، قوه قضاييه و توليدکنندگان داخلي خواهد بود و به همه نهادها کمک ميکند تا در اين مسير به موفقيت برسند.
سيد مرتضي ميرباقري، معاون سيماي رئيس رسانه ملي نيز در گفتوگو با جامجم، اين را سياست کلي سازمان در حوزه صدا و همچنين سيما عنوان ميکند. با توجه به اين صحبتها، پرسش اينجاست که رسانه ملي غير از برگزاري چنين همانديشيهايي، به طور مستقيم قصد دارد چه نقشي در گسترش توليد و استفاده از کالاي ايراني ايفا کند؟
رسانه و تغيير ذائقه مصرف
نميتوان ترويج فرهنگ استفاده از کالاي ايراني را تنها بر عهده رسانه دانست اما واقعيت آن است که تلاشهاي نهادهاي موثر در اين زمينه باز از دالان رسانه ميگذرد و در اين قاب بيشتر نمود پيدا ميکند. از اين رو رسانه ميتواند چه به تنهايي و چه به عنوان ابزاري براي ترويج و گسترش اين مهم، گام بردارد.
علي ربيعي، وزير، تعاون، کار و رفاه اجتماعي از کساني است که علاوه بر تاکيد بر نقش مجلس شوراي اسلامي، قوه قضاييه، هيات دولت، توليدکنندگان، بازرگانان و جامعه در حمايت از کالاي ايراني و گسترش آن، باور دارد که رسانه ملي ميتواند با تغيير ذائفه و نگاه ملي به تسهيل اين موضوع کمک کند.
او ميگويد: اکنون زمان بسيار خوبي براي پرداختن به اين موضوع است، زيرا از لحاظ سياسي با شرايطي مواجه هستيم که ميتوانيم بهترين تصميمات را در اين زمينه اتخاذ کنيم و با حرکتي مناسب با کمک رسانه ملي يک اقدام تاريخي را رقم بزنيم.
اقدامات رسانه ملي در حمايت از کالاي ايراني
جامجم براي آگاهي از برنامههاي صدا و سيما در زمينه حمايت از توليد ملي با معاون سيماي رئيس رسانه ملي گفتوگو کرده و از سياستهاي تازه سيما در اينباره پرسيده است.
ميرباقري برگزاري برنامههايي مانند همانديشي حمايت از کالاي ايراني به ميزباني صدا و سيما را براي مطرحکردن مشکلات توليدکنندگان و تعامل با رسانه ملي، گونهاي از طرح حمايتي اين سازمان از کالاي ايراني ميشمارد و بيان ميکند: بايد در امتداد اينگونه جلسهها ميزگردهايي داشته باشيم تا صاحبنظران بتوانند پيرامون اين موضوع ديدگاه خود را مطرح کنند. چالشهايي در اين زمينه و در مورد کيفيت توليدات داخلي وجود دارد که بايد با آستانه تحمل بالا از سوي طرفين شنيده شود. وجه ديگري که صدا و سيما به آن توجه دارد و جزو مسئوليتهاي رسانه ملي است، جريانسازي و گفتمانسازي است. براي اين امر بايد تمام ظرفيتمان که شبکهها و گروههاي برنامهسازمان هستند را رديف کنيم تا بتوانند گل مورد نظر را بزنند.
انتظارها از رسانه ملي
همانگونه که بسياري از توليدکنندگان و صاحبان صنايع ايراني در نشست همانديشي حمايت از کالاي ايراني و در گفتوگو با جامجم مطرح کردند، يک بخش از کمک به اين چرخه حمايتي، در دستان مسئولان و سازمان صدا و سيماست.
آنان انتظار دارند که اين سازمان در قالب برنامههاي گوناگون فرصتي برابر در اختيار همه توليدکنندگان قرار دهد تا از اين طريق به معرفي کالاي خود به ميليونها ايراني بپردازند.
يکي از توليدکنندگان مواد غذايي ايراني ميگويد: در صورت فرصت برابر براي توليدکنندگان در تلويزيون، اين افراد ميتوانند با دغدغه کمتري دستاوردهاي خود را معرفي و عرضه کنند.
رضا مالمير، قائممقام شرکت صنعتي زر ماکارون مطرح ميکند که اين فرصت به صورت برابر در اختيار همه نيست و ميگويد: با وجود آنکه سال گذشته رسانه ملي دستاورد خوبي در حمايت از کالاي ايراني داشته، اما امسال هنوز اين اتفاق رخ نداده است و اميد ميرود اين طرح حمايتي، امسال پختهتر به مسيرش ادامه دهد تا به ثمر بنشيند.
يک تشکر، يک مطالبه
برگزاري نشستي با حضور سه گروه از موثرترين افراد در حوزه توليد داخلي، يعني اعضاي دولت، توليدکنندگان و رسانه ملي يکي از نقاط متمايز و مثبت اين همانديشي است؛ براساس حضور گروههاي تصميمگيرنده در اين نشست، اميد ميرود اين گردهمايي مانند برخي از موارد مشابهش نه يک دورهمي تشريفاتي بلکه قدمي رو به جلو در اين عرصه باشد.
محمدرضا دياني، مديرعامل گروه اسنوا يکي از مدعوان همانديشي حمايت از کالاي ايراني است که با اشاره به اين نکته مثبت، از رئيس رسانه ملي براي برگزاري نخستين نشست هم انديشي حمايت از کالاي ايراني قدرداني ميکند و ميگويد: در سالهاي اخير، نشستهاي متعددي درباره حمايت از کالاي ايراني برگزار شده که متاسفانه هيچ کدام اثرگذار نبود اما فکر ميکنم نخستين همانديشي حمايت از کالاي ايراني به دليل تبادل نظر ميان توليدکنندگان و مسئولان دولتي و همچنين پخش زنده آن از طريق تلويزيون و در جريان قرار گرفتن مردم، اثرگذاري بالايي داشته باشد. استمرار برگزاري اين قبيل نشست هاي تخصصي، تاثير زيادي بر ميزان اعتماد مردم به کالاي ايراني خواهد گذاشت و از اين رو در حال حاضر برگزاري اين نشست بايد به دغدغه نخست صداوسيما تبديل شود چرا که علاوه بر اثرگذاري بر اعتماد مردم، باعث چرخيدن چرخ صنعت در کشور ميشود. البته همين حضور صميمانه دکتر عليعسکري در کنار توليدکنندگان کالاي ايراني و اهميت دادن به کارآفرينهاي کشور نشان ميدهد که حمايت از کالاي ايراني به دغدغه اصلي مسئولان تبديل شده است.
فرشيد گلزاده کرماني، مديرعامل شرکت فروشگاههاي زنجيرهاي رفاه هم برگزاري نخستين همانديشي حمايت از کالاي ايراني را ابتکار بسيار جالب و درخور توجه رئيس رسانه ملي عنوان ميکند و نه تنها رسانه ملي بلکه حضور همگان را لازمه حمايت از کالاي ايراني ميداند و ميگويد: بايد تمامي ارکان حمايت از کالاي ايراني در کنار هم، پروژههاي ملي و همافزايي ايجاد کنند. اجزاي تشکيلدهنده کالاي ايراني شامل توليدکننده، فروشنده و ... بايد مورد حمايت جدي مسئولان قرار گيرند و بر همين اساس، برگزاري و تداوم چنين نشستهايي، گام مهمي در راستاي حمايت از کالاي ايراني خواهد بود.
آنچه بسياري از توليدکنندگان و صاحبان صنايع از مديران کشور ميخواهند، همگرايي در اين زمينه و در نتيجه جلوگيري از اتلاف وقت و سرمايه با کوتاه کردن مسير است. مديرعامل شرکت فروشگاههاي زنجيرهاي رفاه يکي از اين افراد است که ميگويد: بايد رويکرد کلان فعلي مديران کشور به جاي جزيرهاي عمل کردن، متمرکز و مبتني بر حمايت از کالاي ايراني باشد.
يک برنامه مدون
ميرباقري به جامجم ميگويد که موضوع مورد بحث به صورت يک برنامه راهبردي مدون و مکتوب درآمده که اهداف و سياستهاي سازمان صدا و سيما براي حمايت از کالاي ايراني در آن آورده شده است.
او موفقيت اين طرح را در گرو همکاري برندهاي ايراني ميداند و توضيح ميدهد: در اين خصوص لازم است که برندها هم ورود پيدا کنند. ما نميتوانيم در تلويزيون به ترويج فرهنگ استفاده از کالاي ايراني بپردازيم و در سريالهايمان چيز ديگري نشان دهيم! در همين راستا جلساتي را با گروههاي توليدکننده آثار نمايشي و مستند برگزار کرديم تا در قالب ساختارهاي گوناگون به اين مهم بپردازيم و مقاطع سني متفاوت را مد نظر قرار دهيم.
دو هدف اساسي رسانه ملي در سال 1397
معاون سيماي رئيس رسانه ملي به جامجم ميگويد که برنامه سازمان در خصوص اين موضوع، تاکيد بيشتر روي گروه سني کودک و نوجوان و تبليغ کالاي ايراني متناسب با مناسبتهاي مختلف است. مثلا به طور مشخص يکي از برنامههاي سازمان اين است که در تابستان يا سال تحصيلي جديد بر نوشت افزار داخلي تاکيد و تمهيداتي را براي ترويج آن فراهم کند. طبق گفتههاي ميرباقري، سازمان صدا و سيما راهبردش را در اين زمينه مشخص کرده و از ابتداي امسال تا الان حدود 2000 ساعت برنامه با ساختارهاي مختلف در اينباره ساخته و يکي از مهمترين اقدامات اين رسانه پرداختن مستقيم به اين موضوع در شبکه ايران کالا است. شبکههاي سراسري ديگر هم در قالب برنامههاي خود اين کار را پشتيباني ميکنند.
معاون سيماي رئيس رسانه ملي بيان ميکند: برنامه اساسي ما در سال 1397 يکي حمايت از کالاي ايراني و گفتمانسازي در اينباره و ديگري پرداختن به موضوع آسيبهاي اجتماعي است.
توجه ويژه به کالاي ايراني
حتما شما هم دست کم يکبار از شکل و شمايل محصولي در يک مجموعه تلويزيوني يا ساير برنامههاي صدا و سيما به راحتي نام آن را حدس زدهايد اما تعجب کردهايد که با وجود شناخته شده بودن آن ميان عامه مردم، همچنان رسانه ملي بهدليل قوانينش در امر تبليغات و بازرگاني از نمايش تصوير دقيق نام آن محصول خودداري ميکند.
يکي از مباحث مطرح شده و مطالبات توليدکنندگان و برخي از مسئولان، تجديد نظر صدا و سيما در اين مورد براي کالاها و خدمات وطني است.
علي آقامحمدي، عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام يکي از کساني است که در مورد برخي محدوديتهاي نمايش برندها در تلويزيون انتقاد ميکند و ميگويد: رسانه ملي بايد به کالاي شناسنامهدار که ميزان توليدش معين است و بازار دارد تخفيف بدهد تا توليدکنندگان و فروشندگان مزه تبليغ را بچشند.
نمايش برندها در تلويزيون، آري يا نه؟
ميرباقري اميدواري ميدهد که مشکل نمايش برندها در تلويزيون حل ميشود و ميگويد، تصميماتي در اين مورد گرفته شده است.
همانگونه که معاون سيماي رئيس صدا و سيما بيان ميکند، بخشي از اين مساله مستقيما به بازرگاني مربوط ميشود و بخشي از آن مشارکتي است، يعني برندي تمايل دارد که در يک برنامه مشارکت کند.
از سوي ديگر عدهاي گلايه دارند که وقتي در تلويزيون ميخواهند صحبت کنند، نميتوانند نام شرکت يا کالايشان را بگويند و در اين زمينه با محدوديتهايي از سوي سازمان صدا و سيما مواجه هستند. پيشنهاد برخي از آنها اين است که فارغ از اين دو گونه و بدون اينکه برندهاي ايراني در بازرگاني يا مشارکت وارد شوند، امکاناتي براي نمايششان در تلويزيون فراهم شود.
ظاهرا اين امکان اکنون در شبکه ايران کالا فراهم شده و به گفته ميرباقري در برنامههاي سراسري هم براي آن تمهيداتي انديشيده شده است تا به صاحبان صنايع و توليدکنندگان محصولات ايراني در اين مورد رخصت داده شود.
نوشين مجلسي – روزنامه نگار