کيهان کلهر چگونه جايزه گِرمي را گرفت

خبرگزاري آريا - بالاخره ايراني ها توانستند در گروهي که برنده گرامافون طلايي شد حضور يافته و غيرمستقيم برنده گرمي شوند! در روزهايي که تب و تاب گرفتن اسکار دوم توسط اصغر فرهادي داغ بود، کيهان کلهر و گروه کاربلدش خيلي بي سر و صدا کاري کرد کارستان. در شرايطي که خيلي ها براي ديدن چهره هاي موسيقي جهان چشم به مراسم «گِرمي» دوخته بودند، استاد کلهر در کنار گروه «راه ابريشم»، برنده جايزه گرمي شد.

استاد که مدت هاست به عضويت گروه راه ابريشم به رهبري «يويوما» درآمده، با نواختن کمانچه رنگ و بويي ايراني به اين گروه بين المللي داده است.

کلهر در آلبوم عجيب «sing me home» که برنده جايزه گرمي شده است، با کمانچه اش جادو مي کند و يکي از ارکان اصلي گروه به حساب مي آيد. جادوي موسيقي کيهان کلهر باعث شده که اسم يک ايراني براي اولين بار در ميان برندگان جايزه گرمي قرار بگيرد. به اين مناسبت، اهميت اين جايزه را بررسي کرديم و با کيوان ساکت در رابطه با جايگاه موسيقي ايراني در جهان صحبت کرديم.




گفت و گو با کيوان ساکت که خودش در عرصه موسيقي بين الملل حرف هاي زيادي براي گفتن دارد

مليت هنرمندان تاثيرگذار است

کيوان ساکت يکي از استادان نوگراي موسيقي سنتي است که علاوه بر آهنگسازي و نوازندگي در دانشگاه هاي موسيقي تار و سه تار هم تدريس مي کند. ساکت که نواختن تار را بدون استاد ياد گرفته است، توانسته چهارچوب هاي رايج موسيقي سنتي را بشکند و به موسيقي بين المللي نزديک تر شود و در اجراهاي بين المللي اش مخاطبان غيرفارسي زبان زيادي پيدا کند. با آقاي ساکت در مورد جايگاه بين المللي کيهان کلهر و اهميت برنده شدن جايزه گرمي صحبت کرديم.

آقاي ساکت خبر برنده شدن جايزه گرمي توسط گروه راه ابريشم با حضور کيهان کلهر را شنيده ايد؟

بله. آلبوم گروه Sill Road به سرپرستي «يويوما» جايزه گرمي را به دست آورد و من خيلي خوشحالم که يکي از هموطنانم در اين گروه حضور دارد. براي اولين بار است که يک ايراني توانسته جايزه گرمي را به دست بياورد و باعث خوشحالي اهالي موسيقي شود.

چرا ما تا به امروز فقط دو بار نامزد گرمي شده بوديم و هيچ وقت نتوانسته بوديم جايزه بگيريم؟

من نمي دانم چه مناسباتي وجود دارد ولي به هر حال مليت افراد هم مي تواند در گرفتن جايزه نقش داشته باشد. به هر حال به نظر من همين که آقاي کلهر توانسته عضو گروهي باشد که آقاي «يويوما» سرپرست آن است و برنده جايزه شده جاي فرخنده باش دارد به علاقه مندان موسيقي و همه ايراني هاي علاقه مند به موسيقي.




فکر مي کنيد حضور در يک گروه موسيقي خارجي باعث اين اتفاق شده و اگر کيهان کلهر به صورت مستقل فعاليت مي کرد، اين اتفاق نمي افتاد؟

نمي دانم واقعا ولي تا به حال به صورت مستقل اين اتفاق نيفتاده و اگر قرار بود جايزه مستقل بگيريم در اين سال ها گرفته بوديم. اين اتفاق مي تواند راهي باشد براي باز شدن پاي ايراني ها به گرمي تا نشان دهند در اين دنياي معاصر که موسيقي غرب بر پايه گفته هاي خودشان سال هاست به بن بست رسيده است و از اين رو به موسيقي شرق رو آورده اند، موسيقي ايراني چقدر مي تواند تاثيرگذار باشد و چقدر مي تواند مفاهيم عاطفي و انساني موسيقي ايراني براي مردم دنيا جالب باشد. اين موسيقي مي تواند يک جايگاه جهاني براي خودش پيدا کند؛ جايگاهي که شايسته فرهنگ کهن و موسيقي اصيل ما باشد.

الان موسيقي ما را در دنيا چه جايگاهي دارد؟

متاسفانه موسيقي ما را خيلي نمي شناسند. موسيقي کشورهايي در دنيا مطرح شده است که نهادها و متوليان فرهنگي به ويژه دولت هاي فرهنگي شان خيلي از موسيقي حمايت کرده اند. دولت و نهادهاي فرهنگي ما آن طور که شايسته است از موسيقي حمايت نمي کنند و خيلي وقت ها اتفاقاتي که مي افتد براي جامعه موسيقي ما خوشايند نيست. براي همين است که ايران نمي تواند مثل کشورهاي آسيايي و سنتي ديگر در جهان مطرح شود.

زماني شما سفير فرهنگي ايران در گفت و گوي تمدن ها بوديد؛ اتفاقاتي از اين دست چه تاثيري بر وجهه فرهنگي کشور در شناخته شدن موسيقي ما دارد؟

مسئله اين است که وقتي چنين اتفاقاتي مي افتد، هيچ گاه در مطبوعات خبرگزاري هاي رسمي کشور به صورت واقعي منعکس نمي شود. اين ها باز هم به خاطر اين است که متوليان فرهنگي حمايت شايسته اي از اين مسئله نمي کنند. حمايت دولت مي تواند در معرفي فرهنگ کشور خيلي مهم و تاثيرگذار باشد.

به اين نکته اشاره کرديد که ممکن است اين اتفاق راهي را براي ديگر هنرمندان باز کند تا باز هم شاهد گرفتن جوايز ارزشمند جشنواره هاي موسيقي باشيم. براي اين که گروه هاي جوان تر و آينده دارتر به اين جايگاه برسند، چه پيشنهادي داريد؟

اين رويداد مي تواند براي هنرمندان ايراني انگيزه اي شود و اين که جامعه جهاني بيش از دولت خود ايران، فرهنگ و موسيقي ايران را ارج مي نهد، بسيار مهم است. موسيقي ايراني که يکي از مهم ترين بخش هاي فرهنگ ماست، مورد توجه غيرايراني ها قرار مي گيرد و باعث ايجاد دلگرمي مي شود تا ديگر هنرمندان تلاش خود را بيشتر کنند تا بتوانيم فرهنگ ايران را بيش از پيش به جهان بشناسانيم.




از نظر شما مهم ترين ويژگي کيهان کلهر و موسيقي اي که ارائه مي کند، چيست که آن قدر مورد توجه جامعه جهاني موسيقي قرار مي گيرد؟

فکر مي کنم مهم ترين نکته اين است که ايشان پا را از قالب هاي سنت و عادات گذشته فراتر نهاده است و اين نکته مهم در موسيقي آقاي کلهر است که اقبال عمومي نيز يافته است.

پس معتقديد که نبايد در چهارچوب ها جا ماند و بايد با ايجاد خلاقيت در موسيقي به جهاني شدن فکر کرد؟

الزاما هر قدمي که خارج چهارچوب برداشته شود، گامي هنري نيست. ممکن است حرکت جديدي باشد ولي هميشه نمي شود واژه هنر را به آن اطلاق کرد. حرکت نو بايد ويژگي هاي هنري داشته باشد و هنرمند نوگرا به گمان من با شناخت عميق از سنت ها و کاربرد آن ها با نگاهي واقع گرايانه به نيازهاي زمان مي تواند دامن انديشه و احساس را در قالبي متفاوت با گذشته بپروراند و اين از اولين گام هاي نوپردازي بر پايه ميراث معنوي هر جامعه است.

گرمي چيست و چرا براي جوايزش سر و دست مي شکنند؟

اندر اهميت جهاني شدن

58 سال پيش اهالي موسيقي تصميمي گرفتند مراسم ويژه اي براي خودشان دست و پا کنند و همين طور به هم جايزه بدهند، البته ماجرا آن قدرها هم قضاقورتکي نيست. گرمي آن قدر مراسم مهمي است که به «اسکار موسيقي» معروف شده است و به نوعي معتبرترين جايزه موسيقي دنيا محسوب مي شود. اين مراسم که هر ساله به طور گردشي در دو شهر لس آنجلس و نيويورک برگزار مي شود، در کنار جوايز موسيقي ملل و جوايز موسيقي آمريکا، اميد آمال اهالي موسيقي به حساب مي آيد و آرزوي هر موزيسيني است که برنده يکي از اين جوايز جهاني شود.

* گرامافون طلايي مراسم گرمي يک تنديس دست ساز است که توسط Billing Artworks ساخته شده است. برگزارکنندگان گرمي سال 1990 تندريس را نونوار کردند و براي استحکام بيشتر آن به جاي سرب از يک آلياژ محکم تر استفاده کردند.





* کيهان کلهر پنجاه و سه ساله نوازنده کرمانشاهي اي است که از دوازده سالگي ساز مي زند. کلهر تنبور، سه تار و شاه کمان مي نوازد ولي شاهکار نوازندگي اش در نواختن کمانچه است. استاد که در 40 سال نوازندگي اش در بيش از 25 آلبوم موسيقي حضور داشته، با اکثر بزرگان موسيقي کشور همکاري کرده و چند سالي است که کلهر همکاري اش را با نوازندگان و گروه هاي موسيقي بين المللي شروع کرده است.

کيهان کلهر که از سال 71 در کنسرت گروه «دستان» و ايرج بسطامي ساز زده است، با محمدرضا شجريان، شهرام ناظري، عليرضا افتخاري و علي اکبر مرادي در داخل کشور همکاري کرده است اما اقناع نشد و براي نمايش ويژه تري از هنرنمايي اش به هنرمندان داخلي بسنده نکرد. کلهر در اين سال ها با هنرمندان بزرگي همچون اردال ارزنجان از ترکيه، شجاعت حسين خان از هند، يويوما از چين، ژائو ژيپينگ از ژاپن و عاليم قاسمف از جمهوري آذربايجان همکاري داشته و کنسرت هاي باشکوهي برگزار کرده است.

استاد تمايل زيادي دارد که گروه راه ابريشم در ايران هم کنسرت برگزار کند ولي هزينه هاي بالاي اين کنسرت ها نيازمند حمايت هاي دولتي است و نمي شود با بليت فروشي هاي مرسوم، هزينه هاي کنسرت را تامين کرد.

* برنده شدن گروه راه ابريشم با حضور کيهان کلهر در مراسم گرمي از اين جهت اهميت دارد که تا به حال هيچ ايراني اي نتوانسته حتي به صورت گروهي برنده اين جايزه شود. در 58 سال برگزاري مراسم «گرمي» تنها محمدرضا شجريان، حسين عليزاده و کيهان کلهر بودند که به خاطر آلبوم هاي «فرياد» و «بي تو به سر نمي شود» نامزد دريافت گرامافون طلايي شدند ولي هر دو بار دست خالي از جشنواره برگشتند و تقريبا کسي به گرفتن جايزه گرمي توسط ايراني ها اميدوار نبود ولي خوشبختانه امسال طلسم جايزه نگرفتن شکسته شد و کلهر با گروه موسيقي راه ابريشم، برنده معتبرترين جايزه موسيقي جهان شد.