واکاوی ۱۰۰ روز عملیات در موصل/آمادگی برای نبرد آنسوی رود دجله

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- فرزاد فرهادی: با گذشت صد روز از شروع عملیات آزاد سازی نینوا، با وجود اینکه نیروهای عراقی تقریبا بر شرق موصل مسلط شده اند اما روند اوضاع مطابق پیش بینی های مقامات عراقی نبود زیرا هنگامی که در ۱۷ اکتبر عملیات را شروع کردند انتظار دستاورد سریع و تسلط آسان بر موصل را داشتند اما تنها بخش شرقی قریب صد روز طول کشید. این در شرایطی است که نیروهای ویژه ارتش عراق شامل نیروهای مبارزه با تروریسم و لشگر نهم زرهی در آن مشارکت داشتند.

به هر حال نیروهای عراقی بر کرانه چپ رود دجله مسلط شده اند و آماده می شوند تا با احداث پل های شناور به سوی کرانه راست بروند و به سلطه داعش بر موصل پایان دهندنیروهای عراقی بر کرانه چپ رود دجله مسلط شده اند و آماده می شوند تا با احداث پل های شناور به سوی کرانه راست بروند و به سلطه داعش بر موصل پایان دهند.

میان محله های شرقی موصل و غرب آن تفاوت زیادی وجود دارد به ویژه که محله های غربی به داشتن کوچه های تنگ و باریک معروف است و در بخش غربی جمعیت بیشتری وجود دارد. از سویی داعش در غرب موصل نیروهای خود را جمع کرده است. مناطق شرقی موصل باز و مساحت بیشتری داشت و تعداد غیرنظامیان در آن اندک بود.

با این حال و با وجود همه دشواری های نبرد در جبهه غربی اما نیروهای عراقی بر تجاربی که در جنگ با داعش به دست آورده اند تکیه می کنند. این نیروها در سه ماه گذشته در بخش شرقی موصل تجارب گرانبهایی به دست آورده اند. همه تاکتیک های داعش برای نیروهای عراقی آشکار شده است و طرح هایی برای مقابله با آن تهیه شده است.

با این وجود برخی از ناظران امور بر این باورند که روند جنگ در کرانه غربی سریعتر از بخش شرقی به پیش برود و آزاد سازی آن ظرف یک یا دو ماه انجام گیرد.

از نگاه این دسته از تحلیلگران آنچه روند پیشبرد جنگ در کرانه غربی را آسان تر می کند، گزارش های مردمی و اطلاعاتی است که ساکنان غرب موصل از مراکز تجمع داعش و نوع سلاحی که به کار می گیرد، ارائه می کنند. از نگاه این تحلیلگران، تکفیری ها در بخش غربی موصل پس از شکست ها در بخش شرقی از نوعی فروپاشی رنج می برند و علاوه بر این حملات هوایی به مواضع فرماندهی و کارگاههای ادوات بمبگذاری شده و نیز استحکامات و مواضع تجمع داعش در تسهیل عملیات موثر است.

داعش بخش زیادی از توان نظامی خود را از دست داده است و علاوه بر آن طرح های نظامی که برای آزاد سازی بخش غربی تدارک دیده شده است، سبب غافلگیری داعش خواهد شد داعش بخش زیادی از توان نظامی خود را از دست داده است و علاوه بر آن طرح های نظامی که برای آزاد سازی بخش غربی تدارک دیده شده است، سبب غافلگیری داعش خواهد شد.

هر چند که برخی دیگر از تحلیلگران نبرد در جبهه غربی را سخت تر می دانند. به هر حال در بخش غربی ساختمان استانداری و شورای استان و مقر فرماندهی عملیات نینوا و فرودگاه موصل قرار دارد. غرب موصل مقر اصلی داعش است و در زمره اولین مناطقی است که در سال ۲۰۱۴ آن را به اشغال خود درآورد.

آنچه عملیات در شرق موصل را با دشواری روبرو و زمان را طولانی کرد علاوه بر استفاده داعش از سپر انسانی، آشنایی کمتر نیروهای عراقی با جنگ های خیابانی و مشخص نبودن مواضع تک تیراندازان داعش و مشخص نبودن غیرنظامی از تروریستهای داعش بود.

شرایط در هفته های اول عملیات در شرق موصل به ویژه در مواجهه با خودروهای بمبگذاری شده داعش به اندازه ای دشوار بود که این خودروهای بمبگذاری شده به راحتی به نیروهای عراقی می رسیدند. به عبارت دیگر نیروهای عراقی از سلاح پیشرفته ای که داعشی ها به کار می گرفتند، آگاه نبودند. علاوه بر این برخی مشکلات نیز موثر بودند از جمله اینکه عمدتا به نیروهای مبارزه با  تروریسم تکیه شد.

در این میان درباره عملیات در غرب موصل دو دیدگاه وجود دارد؛ دیدگاه نخست بر عدم تسریع در شروع عملیات در کرانه راست اصرار دارد و اینکه به نیروهای مسلح زمان برای تجدید قوا داده شود و نیروهای کمکی به کار گرفته شود.

 اما برخی دیگر بر این باورند که با توجه به شکست داعش در شرق موصل باید به سلطه تکفیری ها در غرب موصل در اسرع وقت پایان داد تا آنها نتوانند به تجدید قوا بپردازندبا توجه به شکست داعش در شرق موصل باید به سلطه تکفیری ها در غرب موصل در اسرع وقت پایان داد تا آنها نتوانند به تجدید توان بپردازند. از نگاه این دسته از ناظران امور، داعش هم اکنون از نوعی فروپاشی رنج می برد و در مقابل نیروهای عراقی روحیه مضاعفی پیدا کرده اند از همین رو باید فرصت را مغتنم شمرد و سریع به اردوی دشمن زد. داعش در حال حاضر از کمبود افراد، سلاح و مهمات رنج می برد به ویژه که خطوط امداد رسانی آن نیز قطع شده است و در انزوای کامل به سر می برد. علاوه بر این داعش بسیاری از سرکرده های خود را در شرق موصل از دست داده است.

به هر حال آنچه مسلم است، عملیات در غرب موصل با توجه به موضوعات مربوط به جمعیت ساکن در آن بیشتر است و نیروهای عراقی باید راهی برای کم کردن تلفات مربوط به ساکنان بیابند. از سویی بحث تخریب پل هاست که خود نوعی مشکل محسوب شود که البته نیروهای عراقی به دنبال این هستند که از پل های شناور استفاده کنند.

اما جدای از این موضوعاتی وجود دارد که نباید از آن غافل شد از جمله اینکه موصل پس از آزاد سازی مانند قبل آن نیست زیرا دیدگاه های چهره های قدیم و جدید با یکدیگر متفاوت خواهد بود و دیدگاه های بغداد و اربیل درباره موضوعات مورد اختلاف، یکسان نیست و موضع آمریکا و دیدگاه آن درباره عراق به ویژه در دوره ترامپ است. از تاثیرات منطقه ای بر اوضاع عراق نیز نباید غافل شد.

به هر حال با آزاد سازی شرق موصل، مرحله دیگری از جنگ ضد داعش با موفقیت به پایان رسیده است و نیروهای مسلح عراق باید آماده نبرد با تکفیری ها در آنسوی رود دجله شوند و به اشغال مناطق باقیمانده پایان دهند.

نیروهای عراقی ضمن تلاش برای پاکسازی اندک مناطق باقیمانده داعشی در کرانه چپ موصل آماده عبور از رود دجله به سوی کرانه راست خواهند شد و نیروهای مبارزه با تروریسم عراق پل هایی را نیز در این راستا آماده کرده اند.

به احتمال زیاد نیروهای پلیس در محور جنوب موصل و محور سهل الحویجه دست به عملیات خواهند زد و در جبهه غربی نیز نیروهای الحشد الشعبی و دیگر نیروها به سوی تلعفر در شمال و البعاج در جنوب حرکت خواهند کرد. به احتمال زیاد نیروهای عراقی نبرد در کرانه راست را با عملیات در اردوگاه الغزلانی و فرودگاه موصل در جنوب شروع خواهند کرد زیرا داعش در این مناطق استحکاماتی دارد که با فرو ریختن آن از توان داعش در کرانه راست کم خواهد شد.

احتمال می رود که نبرد در کرانه راست در مدت زمان کمتری به نفع نیروهای عراقی به پایان می رسد زیرا داعشی ها شمار زیادی از سرکرده های خود را در کرانه چپ از دست داده اند و توان آنها اندک شده است. به کارگیری آدمک ها و دیگر تلاش های داعش برای کمبود مشکلات مالی، حکایت از اوضاع آشفته تکفیری ها در موصل دارد.

قدر مسلم آن است که آزاد سازی کرانه راست موصل به تاکتیک و طرح کاملی نیاز دارد که به طور حتم فرماندهان و اتاق جنگ ضد داعش تدابیر لازم را در این باره به عمل آورده است.