«رایِن» ارگی که در سایه بم فراموش شده‌است

ارگ راین در استان کرمان یکی از آثار مهم ایران و استان کرمان است که بر اساس پیشنهاد مسوولان استانی در انتظار ثبت جهانی است.

به گزارش خبرنگار ایلنا، هرچند که استان کرمان را همه با نام ارگ بم به عنوان بزرگ‌ترین بنای خشتی جهان می‌شناسند، اما «ارگ رایِن» نیز دومین بنای بزرگ خشتی جهان است که آن هم در همین استان واقع شده و شاید به دلیل تعدد آثار ارزشمند تاریخی کرمان کمتر شناخته شده‌است.

این ارگ که شامل بخش‌های مختلف عام‌نشین، حاکم‌نشین، ارگ مرکزی، سربازخانه و ارکان دیگر زندگی شهری است؛ متعلق به دوران ساسانیان است، اما در دوره‌های بعد از ساسانیان نیز مورد استفاده بوده است.

ارگ راین با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع در فهرست میراث ملی نیز به ثبت رسیده‌است.

ارگ راین در انتظار ثبت جهانی

محمد خیام (مدیرعامل انجمن میراث هزار) که یکی از کنشگران حوزه میراث فرهنگی در استان کرمان است در مورد این ارگ می‌گوید: «خوشبختانه در سال‌های اخیر اقداماتی برای ثبت جهانی ارگ صورت گرفته است که امیدواریم هر چه زود‌تر به نتیجه برسد.»

 وی همچنین در مورد وضعیت این ارگ عنوان می‌کند: «بعد از مرمت کلی که در دهه‌های گذشته بر روی ارگ صورت گرفت، دیگر کار کلی صورت نگرفته و مرمت‌ها در سال‌های اخیر جزئی بوده است، زیرا بودجه مورد نیاز آن تامین نشده است؛ در حالی که نیاز است کارهای کلی برای مرمت ارگ انجام شود.

 این مساله در حالی است که حمید روحی (معاون میراث فرهنگی استان کرمان) معتقد است، هرچند که معمولا در حوزه میراث فرهنگی بودجه‌ها برای تمام بناهای ثبت شده و یا مستندسازی شده واجد ارزش‌های معماری تاریخی هستند، کافی نیست؛ اما در در این چند سال اخیر اعتبارات راین به تناسب دیگر جا‌ها بهتر بوده و در بحث حفاظت و ساماندهی مشکل چندانی وجود نداشته است.

منظر فرهنگی راین ارزشمند است

روحی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا توضیح می‌دهد: «ارگ راین یکی از بناهای ثبتی بسیار مهم استان کرمان است که در شهر راین قرار دارد و خود شهر راین نیز از مراکز مهم گردشگری است که آثار ثبت ملی بسیار زیادی دارد و ما پیشنهاد داده‌ایم که منظر شهر راین و بافت تاریخی آن نیز ثبت ملی شود و همچنین پرونده ثبت جهانی این شهر تاریخی نیز آماده شود.»

وی ادامه می‌دهد: «ضوابط حاکم بر عرصه و حریم آثار این شهر تاریخی در طی این سال‌ها به طوری کنترل شده‌است که ساخت‌وساز‌ها به منظر فرهنگی شهر آسیب نزنند و سعی شده در حریم ارگ نیز ساخت‌وسازی نباشد به طوری که بخشی از فضای مجاور ضلع شرقی ارگ که در اختیار شهرداری بوده، اکنون پاکسازی شده است.»

معاون میراث فرهنگی استان کرمان در مورد سابقه مرمت این اثر تاریخی می‌گوید: «در دهه ۷۰ مرمت‌هایی به صورت اضطراری در این بنا صورت گرفت، اما از سال ۸۲ یعنی از زمانی که اعتبارات سازمانی جهش خوبی داشت، سرعت مرمت بالا رفت به ویژه بخش حاکم‌نشین ارگ، کاملا مرمت و بازسازی شد، همچنین از سال ۹۰ تا سال‌های اخیر بخشی از بازار ورودی ارگ راین مرمت و تبدیل به بازارچه و ورک شاپ صنایع دستی شده است، زیرا راین فلزکاری بسیار معروفی دارد.»

سرویس‌های بهداشتی در حال ساماندهی‌است

روحی با بیان اینکه در ارگ راین کارهای مرمتی و حفاظتی جامعی انجام شده‌است، توضیح می‌دهد: «حصارهای بیرونی؛ مرمت، بازسازی و استحکام‌بخشی شده، برج‌ها، سردر ورودی و سردر حاکم‌نشین نیز بازسازی شده و نور‌پردازی داخل ارگ نیز انجام شده است. در حال حاضر کارگاه مرمت ارگ همچنان فعال است و در حال حاضر از اعتبار سال قبل، ساماندهی وضعیت سرویس‌های بهداشتی داخلی ارگ و بخش‌های اقامتی همکاران نیز در حال انجام است.»

وی با تاکید بر اینکه راین یکی از مقاصد گردشگری استان کرمان در فصل تابستان از آب و هوای بسیار مناسبی برای حضور گردشگران برخوردار است، می‌افزاید: «اخیرا تفاهم‌نامه‌ای میان اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان، شهرداری، بخشداری و شورای شهر راین برای حفاظت و مرمت بافت تاریخی راین و بهبود وضعیت تاسیسات گردشگری منعقد شده تا در این حوزه فعالیت مشارکتی داشته باشیم.»

روحی در پاسخ به اینکه آیا محوطه ارگ نیاز به کاوش‌های باستان‌شناسی دارد یا خیر، می‌گوید: «قبل از سال ۸۲ که مرمت جامع ارگ انجام شود، کارهای باستان‌شناسی در این محوطه انجام شد؛ و اکنون داخل ارگ نیاز به کاوش باستان‌شناسی ندارد.»